این سه پاورپوینت از دست ندهید...
موضوع:
یک مسئله کاملا مبتلا به همه ما. یک موضوع خطرناک، اگر از آن مطلع نباشیم...
این سه پاورپوینت از دست ندهید...
موضوع:
یک مسئله کاملا مبتلا به همه ما. یک موضوع خطرناک، اگر از آن مطلع نباشیم...
قدمت امر به معروف و نهی از منکر به زمان آفرینش حضرت آدم برمیگردد. نخستین انسان روی زمین، دعوت کننده به نیکیها بود و پس از وی نیز پیامآوران وحی و پیروان مؤمنشان در انجام این فریضه مهم کوشیدند و برای منکرزدایی، دشواریها را تحمل کردند و هزینههای جانی و مالی بسیار دادند. در روزگار ما امام خمینی رحمهالله ، مردم را به انجام این وظیفه الهی فراخواند و در حال حاضر نیز رهبر فرزانه انقلاب همگان را به اجرای این فریضه الهی سفارش میکند:
همه باید امر به معروف و نهی از منکر بکنند، هم مسئولیت شرعی و هم مسئولیت انقلابی و سیاسی شماست. امر به معروف هم مثل نماز واجب است.
معروف، در لغت به معنی «شناخته شده»، از ماده عرف و منکر، به معنی «ناشناس» از ماده انکار است. بر این اساس، کارهای نیک. اموری شناخته شده و کارهای زشت و ناپسند، اموری ناشناس معرفی شدهاند؛ چه اینکه فطرت پاک انسانی با دسته اول آشنا و با دسته دوم ناآشناست.
آیات زیادی درباره اهمیت این دو وظیفه مهم و بزرگ اجتماعی وارد شده است که ما تنها به برخی از آنها اشاره میکنیم. در سوره آل عمران آمده است:
باید از شماها گروهی وجود داشته باشند که مردم را به نیکویی و خیرفراخوانند و به معروف امر کنند و از منکر باز دارند و آنان رستگارانند. (آل عمران: 104)
از این آیه استفاده میشود که امر به معروف و نهی از منکر، دو مرحله دارد: یکی مرحله فردی که هر کس باید به تنهایی وظیفه نظارتی خود را انجام دهد و دیگری مرحله همگانی و دسته جمعی که در این حال، همه مردم موظفند برای پایان دادن به نابسامانیهای اجتماعی دست به دست هم بدهند و با یکدیگر همکاری کنند. در نوع اول که جنبه فردی دارد، شعاع آن محدود به توانایی فرد است، ولی در نوع دوم چون جنبه گروهی دارد و شعاع قدرت آن وسیع است، طبعا از شئون حکومت اسلامی به شمار میآید. این دو شکل از فراخوانی، یعنی مبارزه با فساد و دعوت به سوی حق، از شاهکارهای قوانین اسلامی است و لزوم تشکیل یک گروه نظارتی بر وضع اجتماعی و سازمانهای حکومت را مشخص میسازد.
در اینباره در سوره مائده، این کریمه قرآنی به چشم میخورد:
چرا دانشمندان و عالمان دین، آنان (مردم) را از سخنان گناهآلود و خوردن مالهای نامشروع بازنمیدارند؛ چه زشت است کاری که میکنند. (مائده: 63)
در آیهای از سوره توبه هم آمده است:
مردان و زنان مؤمن، دوستان و هواداران یکدیگرند. امر به معروف و نهی از منکر میکنند، نماز را برپا میدارند و زکات میدهند و از خدا و پیامبر فرمانبرداری میکنند. خداوند آنان را مورد رحمت قرار دهد که خدا عزیز و حکیم است. (توبه: 71)
افزون بر این آیات، آیه 17 سوره لقمان، آیه 157 سوره اعراف، آیات 40 و 41 سوره حج و آیه 110 سوره آلعمران، بر اهمیت این دو فریضه الهی تأکید دارند که با توجه به این رهنمودها، لازم است در سایه آموزههای قرآنی و احیای امر به معروف و نهی از منکر، شادابی و نشاط معنوی بیش از پیش به کالبد جامعه دینی دمیده شود.
پیامبر گرامی اسلام در ضمن یک مثال ساده و روشن، فلسفه امر به معروف و نهی از منکر و عدم منافات آن را با آزادی، چنین ترسیم میفرماید:
یک گنهکار در میان مردم، مانند کسی است که با گروهی سوار کشتی میشود و هنگامی که در وسط دریا قرار میگیرد، به سوراخ کردن جایگاه خویش میپردازد. اگر دیگران او را از این کار خطرناک بازندارند، آب به کشتی نفوذ میکند و یکباره همگی غرق میشوند.
پیامبر با این تعبیر زیبا، منطقی بودن و لزوم وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را بر همگان مجسم میسازد و حق نظارت فرد بر اجتماع را حقی طبیعی که ناشی از پیوند سرنوشتهاست، میداند. آری، جامعه نیز بهسان کشتی است. سرنشینان کشتی تنها تا حدی آزادند که موجب هلاک دیگران نشوند. هر گاه مسافری از این آزادی استفاده نادرست کند و بخواهد با میخ یا تیشه بدنه کشتی را سوراخ کند، همه مسافران بنابر غریزه دفاعی خود، به شدت با او مبارزه میکنند و عمل او را حرکتی از روی نادانی و محدودنگری میپندارند. بیشک سستی و بیتوجهی آنان، خطر غرق شدن و نابودی همگان را به دنبال خواهد داشت. از این رو، همه مؤمنان در بازداشتن افراد از ارتکاب گناهان و زیرپا نهادن ارزشهای الهی، متعهد و مسئولند.
عمل به این مسئولیت الهی ـ انسانی، بر همه کس واجب است و در صورت کوتاهی، باید در انتظار خواری این جهان و کیفر دردناک سرای دیگر بود.ملااحمد نراقی در توصیهای مؤکد، این زنگ بیداری را با این سخنان به صدا در میآورد:
امر به معروف و نهی از منکر، از اعظم شعائر دین و اقوی علامت شریعت و آیین است و مقصد کلی از بعثت انبیا و ائمه و اوصیا و نایب گردانیدن متدینین از علما، بلکه قطب آسیای جمیع ادیان وملل است که همه بر محور آن میگردند و در صورت اهمال و اخلال در انجام آن، مضمحل (میشوند) و از میان میروند. از این جهت، مدح و ترغیب به آن، در آیات و اخبار به کرات آمده (است) که عاملین به آن صالحین و تارکین آن ملعون معرفی شده اند.
من همین امر به معروف و نهی از منکر زبانی را ولو به شکل خیلی راحت و آرام و بدون هیچ خشونت و دعوایی واقعا یکی از معجزات اسلام می دانم. مثلا یک نفر کار خلافی می کند، می گویند آقا شما این کار را نباید می کردی. این مطلب را بگو و برو. می گوید او بر می گردد دو تا فحش به من می دهد. خیلی خوب؛ حالا دو تا فحش هم به شما بدهد؛ برای خاطر امر خدا تحمّل کنید. اگر نفر دوم هم بگوید آقا شما باید این کار را نمی کردی؛ بدانید اگر دعوا هم بکند، دعوایش کمتر از آنی است که با نفر اوّل کرده است. نفر سوم و نفر دهم و نفر بیستم هم همین طور.
بنابراین، اگر نهی از منکر باب شد و تا نفر بیستم رسید، شما خیال می کنید آن آدم دیگر آن کار را تکرار خواهد کرد؟! نهی از منکر واقعا معجزه می کند. فقط هم زبانی؛ یدی اش در اختیار حکومت است؛ یعنی اگر جایی باید با گناهکار به ﺻورت یدی و مجازاتی برخورد کنند، فقط دستگاههایی از حکومت هستند که مسئول این کارند؛ مردم نباید بکنند. اما زبانی چرا؛ خیلی هم اثر دارد.